Deelsessies fysiek

Ronde 1

 

1. ABOARD: op weg naar een toekomst mét behandeling op maat (OOK ONLINE)

Omschrijving:
In Nederland hebben bijna 300.000 mensen dementie, vaak veroorzaakt door de ziekte van Alzheimer. Een ziekte waar nog geen medicijn voor is, maar de eerste medicijnen zijn aan de horizon. De oplossing ligt in de ziektestadia vóór dementie. We moeten dementie voorkómen. Preventie dus. Preventie door leefstijlverandering en preventie met (toekomstige) medicijnen. Het is niet of-of, maar én-én. De vraag is: welke preventie-strategie werkt voor wie? Om dat te ontdekken, kijken we naar verschillen tussen mensen. Verschillen in biologie én verschillen in behoeften, wensen & voorkeuren.

Belangrijke voorwaardes voor behandeling op maat zijn een nauwkeurige en vroege diagnose, bijvoorbeeld met een bloedtest. Als je de diagnose in een vroeg stadium stelt, wordt prognose steeds belangrijker. De patiënt wil weten wat zij/ hij kan verwachten. Tenslotte is het betrekken van de wensen en voorkeuren van patiënten essentieel. Idealiter staat de patiënt met familie aan het roer van de eigen zorg en behandeling.  

In het nationale, publiek-private ABOARD-project bundelen meer dan dertig partners hun krachten, waaronder de vijf Nederlandse alzheimercentra en Alzheimer Nederland. Missie van het project is om de voorbereidende stappen te treffen voor een toekomst mét behandeling op maat voor alzheimer. In deze lezing gaan we in op de resultaten die al bereikt zijn én op de uitdagingen die nog voor ons liggen: er is veel te doen, maar ook al veel bereikt. 

Doelgroep: Breed en maatschappelijk
Max aantal deelnemers: geen maximum
Sessieleider: Wiesje van der Flier (Alzheimercentrum Amsterdam, Amsterdam UMC Projectleider ABOARD)

 

2. De toekomst van beeldvormende diagnostiek in de geheugenkliniek

Omschrijving:
Samen willen we de diagnose van Alzheimer en andere vormen van dementie verbeteren. Hiertoe worden nieuwe diagnostische middelen ontwikkeld en huidige testen verbeterd. In deze sessie zullen we ingaan op de mogelijkheden van beeldvormende diagnostiek, in de huidige klinische praktijk en (nabije) toekomst en de mogelijke impact hiervan voor patiënten en professionals. Momenteel is beeldvorming van de hersenen met MRI een centraal onderdeel in de diagnostiek op de geheugenpoli, om oa. hersenkrimp te beoordelen. De visuele beoordeling van de hersenscans door radiologen is de standaard hiervoor. Sinds kort is het ook mogelijk om de stapeling van eiwitten die kenmerkend zijn voor de ziekte van Alzheimer (amyloïd en tau) in beeld te brengen met PET-scans. Waar de amyloïd-PET scan reeds wordt ingezet in de geheugenkliniek, zal de tau-PET scan binnenkort ook tot de opties behoren om Alzheimer nauwkeuriger vast te stellen. Overigens stellen computers, in het bijzonder AI technieken, ons in toenemende mate in staat om extra informatie uit beelden te halen, die de diagnostiek mogelijk kan verbeteren. Daarnaast stelt AI ons in staat om informatie uit meerdere bronnen (bijvoorbeeld naast scans ook resultaten van het neuropsychologisch onderzoek) op intelligentere manieren te koppelen, met mogelijk betere voorspellingen voor individuele patiënten.

Doelgroep: Mensen met dementie, mantelzorgers, zorgprofessionals, beleidsmedewerkers en onderzoekers
Max aantal deelnemers: 100
Sessieleiders: Dr. Esther Bron (Erasmus MC), Myrthe van Haaften (Erasmus MC), dr. Alberto de Luca (UMC Utrecht) en Marie Vermeiren (Amsterdam UMC)

 

3. Dementievriendelijke ziekenhuizen

Omschrijving:
Mensen met dementie die in een ziekenhuis worden opgenomen krijgen, ondanks alle goede intenties, niet altijd de juiste zorg voor hun dementie. Persoonsgerichte zorg voor patiënten met dementie, in samenwerking met naasten en een aangepaste omgeving in het ziekenhuis voorkomt complicaties, achteruitgang en heropnames. In deze sessie krijg je inzicht in wat je zelf kunt doen om ziekenhuizen dementievriendelijker te maken.

Na een presentatie over een project in het UMCG waar een afdeling dementie vriendelijker is gemaakt. Er is ruimte om ervaringen te delen. Daarna gaan we aan slag door met behulp van creatieve werkvormen een plan te maken om zelf aan de slag te gaan om je eigen afdeling te dementievriendelijker te maken of een prototype te ontwerpen voor een dementievriendelijk ziekenhuis. Dit kan op verschillende manieren, bijvoorbeeld door iets te bedenken voor zorgprofessionals met minder expertise, ideeën voor een perfecte ziekenhuisafdeling, een lijstje met tips voor bestuurders van ziekenhuizen of misschien heb je zelf een leuk idee.

Doelgroep: Iedereen die geïnteresseerd is in het onderwerp en ideeën heeft om ziekenhuizen dementievriendelijker te maken is welkom
Max aantal deelnemers: 30
Sessieleider: Annette Plantinga (NHL Stenden Hogeschool, Alzheimer Centrum Groningen-UMCG)

 

4. Een moeilijk gesprek? Tools voor het gesprek over het delen van zorg rond mensen met dementie met een migratieachtergrond

Omschrijving: 
Mensen met dementie met een migratieachtergrond maken te weinig gebruik van (langdurige)zorg met grote gevolgen voor mantelzorgers en de mensen zelf, maar ook voor professionals. Het delen van zorg kan gevoelig liggen. In deze sessie maakt u kennis met de instrumenten voor het gesprek over het delen van zorg. Deze zijn in co-creatie ontwikkeld binnen Taking Care of Caregivers (ZonMw-Memorabel onderzoeksproject uitgevoerd door UvH, NOOM, MantelzorgNL, en Pharos).

Nu de diversiteit onder mensen met dementie sterk toeneemt en de houdbaarheid van de zorg onder druk staat, is inclusieve zorg en ondersteuning belangrijker dan ooit. Het kunnen bespreken van het delen van zorg is de sleutel tot effectieve zorg en ondersteuning die patiënt, mantelzorger én professional willen. Deze tools helpen daarbij.

Doelgroep: Mensen met dementie, mantelzorgers, zorgprofessionals, beleidsmedewerkers en onderzoekers
Max aantal deelnemers: 35
Sessieleider: Carolien Smits (Pharos)

 

5. Kleur bekennen bij de implementatie van de STIP-Methode in geval van ‘probleem’gedrag bij mensen met dementie

Omschrijving:
Iedere persoon met dementie (inclusief mantelzorg) verdient vanaf het eerste begin persoonsgerichte preventie, behandeling en care gebaseerd op de STIP-Methode, met een uitvoeringsbetrouwbaarheid van minimaal 80%! Dit is gebaseerd op:

1. Het belang van methodisch interdisciplinair werken, gebaseerd op 30 jaar ZonMw wetenschappelijk onderzoek: STIP-Methode (‘Open source’).
2. Inzicht in bevorderende en belemmerende factoren bij implementatie van de richtlijn ‘Probleem’gedrag bij mensen met dementie (Verenso/ NIP, 2018; NB V&VN). 
3. Handvatten om de uitvoeringsbetrouwbaarheid van de uitvoering van de richtlijn te verbeteren (> 80%). 
4. Contouren van een landelijk Masterplan ‘Probleem’gedrag. 
5. Uitdieping met een voorbeeld van onderliggende psychische aandoeningen zoals (late) PTSS bij mensen met dementie met ‘probleem’gedrag; een casus met verhuld levenstrauma.

Toelichting: 
In vervolg op een door ons uitgevoerde ZonMw Memorabel onderzoek betreffende het gebruik van de Richtlijn ‘Probleem’gedrag (onderdeel 1, 2 en 3) is de mogelijkheid onderzocht tot een landelijk gecoördineerde regionale aanpak met alle relevante landelijke (koepel)organisaties door middel van interviews en een werkconferentie. Er was consensus over dat een landelijk Masterplan in ieder geval drie hoofdactiviteiten moet omvatten: implementatie methodiek, psychiatrische (bij)scholing en dataverzameling (onderdeel 4).

Onderdeel 5 illustreert het belang van het uitdiepen van onderliggende psychische aandoeningen bij mensen met dementie en neuropsychiatrische symptomen als essentiële stap in de STIP-Methode. Er kunnen heftige gebeurtenissen uit het verleden opspelen. Het onderkennen van posttraumatische stressstoornis (PTSS) is belangrijk voor de aanpak bij mensen met dementie.

Doelgroep: Zorgprofessionals, inhoudelijk managers, beleidsmedewerkers, bestuurders en mantelzorgers
Max aantal deelnemers: 60
SessieleidersDr. Ton Bakker (SO, Lector Functiebehoud bij Ouderen in Levensloopperspectief en projectleider STIP-Methode, Hogeschool Rotterdam; directeur Stichting Wetenschap Balans), Dr. Sjacko Sobczak (Ouderenpsychiater, Lector Dementie, neuropsychiatrische symptomen en gedrag, Hogeschool Rotterdam), Helma Verstraeten, MSc (Promovenda, LUMC/ Hogeschool Rotterdam/ WVO Zorgstroom) en Dr. Canan Ziylan (Senior onderzoeker Kenniscentrum Zorginnovatie, Hogeschool Rotterdam)

 

6. Proactieve zorgplanning bij dementie

Omschrijving: 
Proactieve zorgplanning (PZP) ook gekend als Advance Care Planning bij dementie, vormt het onderwerp van deze sessie. Proactieve zorgplanning is een communicatieproces tussen patiënten, familie en zorgprofessionals over welke grenzen en wensen er zijn over toekomstige zorg. Tijdens deze gesprekken worden persoonlijke wensen op zowel lichamelijk, psychologisch, sociaal en spiritueel vlak besproken met de persoon met dementie en zijn naasten. Deze gesprekken kunnen informeel zijn en formeel.

Proactieve zorgplanning is belangrijk om tijdig inzicht te krijgen in uw wensen en grenzen om zo zoveel mogelijk persoonsgerichte zorg te leveren tot het einde van het leven. Vooral bij dementie is het belangrijk deze gesprekken tijdig te voeren gezien door cognitieve achteruitgang dan nog zoveel mogelijk regie bij de persoon met dementie blijft en de naaste hierdoor in staat is goede beslissingen te nemen als de persoon met dementie wilsonbekwaam is.  

De sessie bestaat uit een presentatie en een interactieve discussie. Tijdens de presentatie wordt er informatie gegeven over wat PZP is, de meerwaarde van tijdige PZP bij dementie, het belang van interprofessioneel en transmuraal samenwerken en de uitdagingen hierin. Het tweede gedeelte van de sessie bestaat uit een interactieve discussie aan de hand van stellingen. 

Doelgroep: Mensen met dementie, mantelzorgers, zorgprofessionals, beleidsmedewerkers en onderzoekers
Max aantal deelnemers: 30
Sessieleiders: Lise Vandaele (Universitair medisch centrum Groningen), Marlise van Eersel (Universitair medisch centrum Groningen) en Judith Meijers (Universiteit van Maastricht)

 

7. Reablement en dementie: ‘Het leven is leuker geworden’

Omschrijving: 
Reablement bij mensen met dementie is mogelijk, kansrijk en noodzakelijk. Mogelijk omdat uit (inter)nationaal onderzoek blijkt dat de toepassing ervan niet alleen bij ouderen, maar ook bij ouderen met dementie mogelijk is en niet alleen in de intramurale setting, maar ook in de samenleving. Het inzetten van reablement is kansrijk omdat het ervoor zorgt dat mensen met dementie langer mee kunnen doen of weer mee kunnen doen, hun lerend vermogen wordt aangesproken waardoor ze langer actief blijven en zich gezien en gewaardeerd voelen.

Reablement bij mensen met dementie vraagt om focus op wat mensen nog wél kunnen, focus op compensatie in plaats van herstel, niet de ziekte maar de mens staat centraal en het lerend vermogen van mensen met dementie wordt aangesproken. Op diverse plaatsen wordt met reablement en dementie gewerkt, in deze workshop combineren we wetenschappelijke inzichten met inspirerende praktijkvoorbeelden. Daaruit zal blijken dat het van belang is om aan te sluiten bij het ‘gewone’ leven en het ‘vroegere’ leven; met de deelnemers van deze workshop gaan we in gesprek hoe reablement voor mensen met dementie nog meer voet aan de grond kan krijgen. 
Het heeft niet alleen voordelen voor de persoon met dementie en diens naaste, maar bevordert ook de samenwerking tussen welzijn en zorg en ontlast zorgprofessionals.

Doelgroep: Mensen met dementie, mantelzorgers, zorgprofessionals, beleidsmedewerkers en onderzoekers
Max aantal deelnemers: geen maximum
Sessieleiders: Dr. Silke Metzelthin (Academische Werkplaats Ouderenzorg Limburg) en drs. Hans Alderliesten (Movisie)

 

Ronde 2
 

8. Beeldvorming over dementie

Omschrijving:
In onze omgeving krijgen we steeds meer te maken met dementie. Niet alleen de (toekomstige) professionals in de zorg, maar ook binnen de familie, vriendenkring, in de wijk, bij een vereniging of in winkels. Veel mensen weten niet goed wat dementie is, wat leven met dementie inhoudt en/of zijn bang om dementie te krijgen. Dit bepaalt hoe zij met iemand met dementie omgaan. Nemen zij bijvoorbeeld afstand of creëren zij juist mogelijkheden voor participatie? In deze sessie willen we deelnemers laten zien wat leven met dementie inhoudt, stimuleren om met elkaar in gesprek te gaan over dementie en eraan bijdragen dat zij een meer genuanceerd beeld te krijgen van wat leven met dementie inhoudt. Is dementie alleen negatief, of is het ook nog steeds mogelijk om goed te leven mét dementie? Door een andere manier van kijken, ontstaan ook mogelijkheden en kansen om goed leven met dementie te ondersteunen.

Tijdens deze sessie delen wij inzichten uit praktijkgericht onderzoek van twee hogescholen: Avans Hogeschool en Hogeschool Windesheim. In beide onderzoeksprojecten hebben onderzoekers nauw samengewerkt met burgers (incl. mensen met dementie en hun naasten), zorg- en welzijnsprofessionals en studenten. We laten deelnemers kennis maken met twee producten die wij hebben ontwikkeld voor betrokkenen bij dementie: 1. Een Virtual Reality testcase waarin de deelnemer kan beleven hoe het is om dementie te hebben en 2. Gesprekskaarten met foto’s aan de hand waarvan deelnemers aan de workshop met elkaar van gedachten kunnen wisselen over hun beelden over leven met dementie. 

Doelgroep: Mensen met dementie, mantelzorgers, zorgprofessionals, beleidsmedewerkers en onderzoekers
Max aantal deelnemers: 16
Sessieleiders: Simone de Bruin (Lector Goed Leven met Dementie, Windesheim), Cindy de Bot ( Associate lector Preventie binnen Verpleegkundige Zorg, Avans Hogeschool), Franka Bakker (associate lector Goed Leven met Dementie, Windesheim) en Maartje Vermeer (Docent-Onderzoeker Avans Hogeschool)

 

9. De Alzheimer bloedtest

Omschrijving: 
In deze interactieve sessie wordt een introductie gegeven over een bloedtest voor het opsporen van de ziekte van Alzheimer. In het neurochemisch laboratorium worden op dit moment grote stappen gezet in het ontwikkelen van een betrouwbare bloedtest. Middels deze bloedtest kan de ziekte van Alzheimer opgespoord worden bij mensen met klachten van het denkvermogen. Deelnemers krijgen achtergrondinformatie over een Alzheimer bloedtest, daarnaast worden zij geïnformeerd over recente ontwikkelingen op het gebied van deze bloedtest en worden de nieuwste wetenschappelijke resultaten en inzichten gepresenteerd.

Bij de deelnemers aan deze sessie wordt geïnventariseerd hoe zij het gebruik van een dergelijke bloedtest voor zich zien door middel van een interactieve vragenlijst. Voor welke doeleinden vinden zij deze test geschikt, vinden zij een Alzheimer bloedtest een goede ontwikkeling, waar maken zij zich zorgen over als zo’n test gebruikt zou worden? Aan het einde van deze interactieve sessie wordt onze visie besproken over het gebruik en het nut van een bloedtest voor de ziekte van Alzheimer. Afsluitend worden de deelnemers geïnformeerd over lopende nationale en internationale initiatieven en onderzoeken met betrekking tot deze bloedtest. 

Doelgroep: Alle aanwezigen van het Nationaal Dementie Congres 2024
Max aantal deelnemers: 100
Sessieleiders: drs. Thomas Claessen (PhD student), Prof. dr. ir. Charlotte Teunissen (Hoofd Neurochemisch lab) en dr. Argonde van Harten (Neuroloog | Neurochemisch lab Amsterdam UMC, locatie VUmc & Alzheimercentrum Amsterdam)

 

10. De potentie van social health interventies voor preventie en behandeling van dementie (OOK ONLINE)

Omschrijving:
Social health is tot nu toe onderbelicht in onderzoek naar dementie en daarmee ook in interventies. Recent onderzoek laat nieuwe mogelijkheden zien voor preventie en behandeling van dementie. De belangrijkste conclusie van ons onderzoek is dat social health van belang is voor het cognitief functioneren. Het heeft daarmee grote potentie voor preventie en behandeling.

Onze hypothese benadrukt de stimulerende invloed van social health op cognitief functioneren. Wij stelden associaties vast tussen social health, cognitief functioneren en verminderd dementie risico, zoals tussen deelname aan sociale vrijetijdsactiviteiten en cognitief functioneren. Wij stelden op basis van interviews vast dat mensen met dementie zich vaak buitengesloten voelen.

Social health is van belang voor het cognitief functioneren. Preventieve interventies moeten gericht zijn op aanmoediging van participatie, behandeling in de zorgpraktijk op manieren om uitsluiting van mensen met dementie te voorkomen. De uitkomsten van ons onderzoek bieden een rijke basis voor toekomstige interventies gericht op preventie en behandeling. Deze interventies staan centraal in de workshop.

Doelgroep: Alle doelgroepen zijn welkom
Max aantal deelnemers: 200
Sessieleider: Myrra Vernooij-Dassen (Radboud University Medical Center)

 

11. Dementie, meer dan alleen  geheugenverlies

Omschrijving:
Veel mensen denken bij dementie aan de ziekte van Alzheimer en geheugenverlies. Er zijn ook andere vormen van dementie en andere verschijnselen en kenmerken. Denk aan verandering in initiatief, traagheid, verminderd ziekte-inzicht en taalproblemen. 
In deze sessie willen we mensen met dementie en hun mantelzorgers meer leren over andere symptomen en gevolgen van dementie. Daarbij gaan we kort in op bij welke vormen van dementie welke verschijnselen vaak voorkomen. We vertellen vanuit onderzoek en praktijk wat er bekend is over deze andere gevolgen. Vervolgens gaan we in kleinere groepen in gesprek met mensen met dementie en naasten waar zij tegenaanlopen. Welke ondersteuning hebben zij nodig?

Het hoofddoel van de sessie is mensen met dementie en hun naasten meer bewust te maken van andere gevolgen van dementie. Ook willen we mensen met dementie en naasten die zich niet altijd herkennen in het algemene beeld van “vergeetachtigheid” als grootste klacht, hun ervaringen laten delen. 

Doelgroep: Mensen met dementie en hun naasten
Max aantal deelnemers: 30
Sessieleiders: Hester Fidder, Sara van de Schraaf, Dédé Handgraaf en Eefje Sizoo (Amsterdam UMC, afdelingen ouderengeneeskunde, interne ouderengeneeskunde en Alzheimercentrum)

 

12. Hoe pak je het aan: goed geïntegreerde ziekenhuiszorg voor patiënten met bijkomende cognitieve stoornissen

Omschrijving:
Probleemschets: Ruim 60.000 van de 290.000 mensen met dementie wordt jaarlijks opgenomen in het ziekenhuis, terwijl slechts van een fractie ervan bij opname deze diagnose bekend is en er rekening mee kan worden gehouden. Dat komt omdat bij de meeste van deze patiënten de aandacht volledig uitgaat naar de andere ziekte(n) die ze ook hebben 
Veel mensen met cognitieve stoornissen gaan vervolgens tijdens die opname verder achteruit qua cognitie en functioneren. Bovendien is bij veel grote operaties, IC-opnames en oncologische behandelingen nu te weinig bekend van de cognitieve beperkingen van patiënten, terwijl ze grote invloed hebben op effectiviteit, zinvolheid en wenselijkheid van de behandeling en herstel nadien. 

We zullen interactief in workshopvorm mogelijke verbeterplannen bespreken. Daartoe zullen we na een korte inleiding ondermeer vignetten van herkenbare patiënt-situaties bespreken. Kernvragen die aan bod komen:
Hoe ontwikkelen we met voldoende co-creatie een geïntegreerde persoonsgerichte behandeling voor patiënten met cognitieve stoornissen en nieuwe (somatische) problematiek? Of met andere woorden: Hoe kunnen we (keuze voor) behandeling en verpleging in het ziekenhuis dementievriendelijker maken?

We moeten toe naar effectieve en doelmatige case-finding en begeleiding als er sprake is van een cognitieve stoornis als bijkomende aandoening. Co-creatie door zorgverleners samen met patiënten en naasten is een voorwaarde voor effectieve, doelmatige en haalbare interventies op dit gebied.

Doelgroep: Zorgprofessionals: huisartsen, medisch specialisten, verpleegkundigen uit algemene of psychiatrische ziekenhuizen, managers in ziekenhuizen en patiënten en naasten.
Max aantal deelnemers: 30
Sessieleiders: Prof. Marcel Olde Rikkert (afd geriatrie Radboudumc), Drs. Anne Verstraten (afd geriatrie Radboudumc/ Ouderenpsychiatrie Propersona Nijmegen) en Drs. Maarten van der Ven (afd geriatrie Radboudumc
 

 

13. Voorkómen van dementie: wat kunt en wilt u doen? 
(een BIRD-NL sessie)

Omschrijving: 
Dementie kunnen we helaas niet genezen. Onderzoekers richten zich daarom steeds meer op de vraag: is dementie te voorkómen? Ongeveer 40% van alle gevallen van dementie kan mogelijk voorkomen worden, door het aanpakken van (alle) beïnvloedbare risicofactoren. We kunnen dus iets doen om dementie uit te stellen of te voorkomen. Binnen het BIRD-NL project doen we onderzoek naar risico- en beschermende factoren, zoals leefstijl- en omgevingsfactoren. In deze sessie vertellen we u graag meer over het BIRD-NL onderzoek (wilt u alvast wat meer weten over het project, dat kan hier. Daarnaast horen we graag van u: (hoe) zou u willen bijdragen aan het voorkomen van dementie? Over welke risicofactoren wilt u graag meer weten, en op welke manier wilt u deze informatie ontvangen? We eindigen met een korte brainstorm waarin u samen nadenkt over hoe we maatschappelijk bewustzijn het beste kunnen vergroten.

Doelgroep: Zorgprofessionals, beleidsmedewerkers, onderzoekers en andere geïnteresseerden
Max aantal deelnemers: 100
Sessieleiders: Jolanda Dobbe en Esmee Kreuk (PhD-studenten, Amsterdam UMC), Leonie Visser (Senior onderzoeker, Amsterdam UMC) en Frank Wolters (Arts/Epidemioloog en Universitair docent, Erasmus MC)

 

14. Zinvol leven met dementie

Omschrijving:
In deze workshop willen wij mensen bewust maken van het belang om met elkaar in gesprek te zijn en om zelf na te denken over wat een zinvol leven met dementie voor jezelf of je naasten betekent. Niet alleen op het moment dat het speelt is een dergelijk gesprek van belang, maar ook op een eerder moment in je leven.

Met prikkelende casuïstiek uit de praktijk laten we je in situaties stappen waardoor het makkelijk wordt om voor te stellen met welke keuzes je te maken kan krijgen.

Doelgroep: Alle doelgroepen zijn welkom 
Max aantal deelnemers: 20
Sessieleiders: Wieteke van Dam en Mariëlle Hobbelen (Werkplaats Sociaal Domein Zuid-Holland Zuid)